ఇక్కడ కల్తీ "గుట్టు రట్టు" చేయబడును!

 -ప్రయోగశాలకు నెలవుగా హైదరాబాద్ నగరం 

-అత్యాధునిక పరిజ్ఞానంతో సేవలు

కల్తీ ఆహారపు గుట్టు రట్టు చేసేందుకు హైదరాబాద్ నగరంలో అనేక ప్రయోగశాలలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. పదుల సంఖ్యలో ఉన్న ల్యాబ్‌లు కల్తీని ఛటుక్కున పట్టేస్తాయి. అత్యాధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో ఇవి సేవలందిస్తున్నాయి. 

ప్రభుత్వరంగంలో సైతం స్టేట్ ఫుడ్ ల్యాబొరేటరీని నాచారంలో నెలకొల్పారు. ఈ ల్యాబ్ తెలంగాణతోపాటు ఏపీకి కూడా సేవలందిస్తున్నది. ప్రైవేట్‌రంగంలో సైతం పలు ప్రయోగశాలలు ఎన్‌ఏబీఎల్ అక్రిడేషన్ పొంది కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తున్నాయి. అలెర్జీ, కెమికల్, కలుషిత, పోషకాహార పరీక్షలను వీటిల్లో చేస్తారు. ఆహారంతోపాటు, నీళ్లు, పాలు, మాంసం, పప్పుదినుసులు, కూరగాయలు, పండ్లు తదితర ఆహార పదార్థాల నాణ్యతను ఈ ల్యాబ్‌లు పరీక్షిస్తాయి. ఇవీ నగరంలోని ప్రధాన ఫుడ్ టెస్టింగ్ ల్యాబ్‌లు.. వాటి చిరునామానాలు!! 

స్టేట్ ఫుడ్ ల్యాబొరేటరీ
ఐడీఏ నాచారం, హైదరాబాద్, 
ఫోన్: 040-2715 2207

నేషనల్ కొల్లేటరల్ మేనేజ్‌మెంట్ సర్వీసెస్ లిమిటెడ్
4-7-18/6బీ, రాఘవేంద్రనగర్, నాచారం, 
హైదరాబాద్, ఫోన్: 040-44858686, 
మ్బైల్ నంబర్లు : 9347782508, 9347782507. 
ఈ-మెయిల్: QUALITY@NCMSL.COM

ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ప్రివెంటివ్ మెడిసిన్
నారాయణగూడ, హైదరాబాద్, 
ఫోన్: 040 -27560191, 27557716

విమ్టా ల్యాబ్స్ లిమిటెడ్
లైఫ్ సైన్సెస్ ఫెసిలిటీ, 5, 
ఆలెగ్జాండ్రియా నాలెడ్జ్ పార్క్, 
జినోమ్ వ్యాలీ, హైదరాబాద్. 
ఈ-మెయిల్: VIMTAHQ@VIMTA.COM

భగవతి అనా ల్యాబ్స్ లిమిటెడ్ బీ పద్మప్రియ, డైరెక్టర్
ప్లాట్ నం 7-2-C7 /8/F, 
సనత్‌నగర్ పారిశ్రామికవాడ, 
హైదరాబాద్.
ఫోన్:040 23811535, 23811545, 23810505. 
ఈ-మెయిల్: BALLCENTRALLAB@GMAIL.COM

వసుధా ఎన్విరో ల్యాబ్స్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్
5-9-285/3, రెండో అంతస్తు, 
గాంధీనగర్, కూకట్‌పల్లి,
హైదరాబాద్, 500072. 
ఫోన్: 040-33089894, 
040-42009193.

ల్యూసిడ్ ల్యాబొరేటరీస్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్
B-1/A, ఫేజ్ -2, టెక్నో ఇండస్ట్రీయల్ ఎస్టేట్, 
వైఎస్సార్ బిల్డింగ్, బాలానగర్, హైదరాబాద్-500037.ఫోన్: 23720678
మ్బైల్ నంబర్లు: 9848161463, 9391101467, 9848163346.

విజన్ ల్యాబ్స్
H NO 16-11-23/37/A, ప్లాట్ నం: 205, రెండో అంతస్తు, సాగర్ హోటల్ బిల్డింగ్, ఆర్టీఏ ఆఫీస్ ఎదురుగా, మూసారాంబాగ్, మలక్‌పేట. ఫోన్:040-24544320. 
మొబైల్ నంబర్లు: 9849110019, 9440841338. 

కేర్ ల్యాబ్స్
ప్లాట్ నం : 1, సాయి సదన్ కాంప్లెక్స్,
పంజాబ్ నేషనల్ బ్యాంక్ పైన,
శివగంగ కాలనీ, ఎల్బీనగర్. 
ఫోన్: 040-32416241. మొబైల్ ఫోన్లు: 9885436529, 9885436528.

సామాజిక రాజనీతి శాస్త్రవేత్త

నాడు ఉద్యమ నాయకుడిగా, నేడు ముఖ్యమంత్రిగా కేసీఆర్ దేశంలో నూతన చరిత్రను సృష్టిస్తున్నారు. గాంధీ జీవిత చరిత్రను వ్యూహాత్మక కార్యక్రమాలను లోతుగా అధ్యయనం చేసి సమకాలీన సమాజానికి, ఉద్యమాలకు అన్వయించిన పద్ధతి కనబడుతున్నది. దాంతోపాటు రాంమనోహర్ లోహియా చేసిన ఆందోళన, నినాదాలు, కార్యక్రమాలు ప్రజలను సమీకరించిన తీరు కూడా కేసీఆర్ నైపుణ్యంలో కనబడుతుంది. అంబేద్కర్ ఎలాగైతే ఆయా సమస్యల గురించి సైద్ధాంతికంగా, లోతుగా చర్చించి, విశ్లేషించి వ్యతిరేకులను కూడా ఒప్పించిన విధంగా కేసీఆర్ ప్రసంగాలు, నినాదాలు ముందుకు తీసుకువచ్చే సమస్యలు, పరిష్కార సూచికలు కనబడుతుంటాయి. సర్దార్ వల్లభాయిపటేల్ వలె దృఢ దీక్షతో ముందుకుసాగడం, ఎప్పుడు ఎక్కడ ఆగాలో, ఎప్పుడు వెనక్కి తగ్గాలో అనే అంశాల్లో వల్లభాయి పటేల్, గాంధీజీ ఇద్దరినీ సమంగా అర్థం చేసుకొనే తీరు కేసీఆర్‌లో కనబడుతుంది. ఒక సామాజిక శాస్త్రవేత్తగా, రాజనీతి శాస్త్రవేత్తగా కేసీఆర్ ఎంత లోతైన అధ్యయనం చేస్తాడో చాలామందికి తెలియదు. రాజకీయ ప్రసంగాలను చూసి అంచనావేయడం కొలనులోని తామర, కలువ పూలను చూసి దాని లోతు గురించి మాట్లాడినట్లు ఉంటుంది. 

టీఆర్‌స్ ఉద్యమ ప్రారంభం నుంచి తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధన కోసం దేశంలో బహుజన రాజ్యాధికార స్థాపన దిశగా కృషిచేసిన కేసీఆర్ క్షేత్రస్థాయి నుంచి జాతీయస్థాయి దాక నేతలను, ప్రజలను సమీకరించారు. జాతీయ రాజకీయాల్లో కాన్షీరాం నిర్వహించిన పాత్రను ఆదర్శంగా తీసుకొని అన్ని పార్టీలను తెలంగాణ రాష్ట్రసాధనకు కదిలించడం గొప్పది. ఎక్కడ మంచి ఉన్నా అవన్నీ స్వీకరించి ఒక సమగ్ర దృక్పథాన్ని అలవర్చుకొని సామాజిక శాస్త్రవేత్తగా ఎదిగిన రాజనీతి శాస్త్రవేత్త కేసీఆర్. 

సాహితీవేత్తగా కేసీఆర్ చేసిన అధ్యయనం సామాజిక, రాజకీయ ఉద్యమంలో ఆయన ఉపయోగించుకున్న తీరు అపూర్వం. పీవీనరసింహారావు, వాజపేయి సాహితీవేత్తలు అయినప్పటికీ వారి సాహితీ పటిమ రాజకీయాల్లోకి అన్వయించడం సాధించలేకపోయారు. కానీ కేసీఆర్ తన సాహిత్య పటిమతో ప్రసంగాలు చేయడం గానీ, ప్రజల్ని ఉత్తేజపరచి ముందుకు నడపడం గానీ గొప్ప సాహితీవేత్త కావడం వల్లే సాధ్యపడింది. ఆచార్య కే.జయశంకర్, కాళోజీ వంటి వారి అడుగుజాడల్లో ప్రజల్లో స్ఫూర్తి నింపుతూ ముందుకు నడిచిన కేసీఆర్ ఒకనాటి లోక్‌నాయక్ జయప్రకాశ్ నారాయణ గారిని తలపిస్తారు. ఉద్యమ నాయకుడు, రాజకీయ నాయకుడు రెండూ ఒకటి కాదు. రాజకీయ నాయకుడు ఉద్యమ నాయకుడిగా నిలిచి గెలవడం అంత సులభం కాదు. కేసీఆర్ ఈ రెండింటినీ సవ్యసాచిలా నడిపిస్తూ నెహ్రూ వలె రాజకీయ అధికారం కూడా చేపట్టి పది నెలల్లోనే తనదైన పాలనా ముద్ర వేశారు. 

రాష్ట్ర సాధన కోసం అనేక శ్రేణులు, వర్గాలు ఉద్యమించాయి. వాటి స్ఫూర్తిని ఒకచోటికి తీసుకురావడంలో కేసీఆర్ కృషి అనన్య సామాన్యమైనది. ఉపాధ్యాయులు, ప్రభుత్వోద్యోగులు, జర్నలిస్టులు, విద్యార్థులు, యువకులు, మహిళలు తదితర శ్రేణు లు ఎన్నో సదస్సులు, సమావేశాలు నిర్వహించారు. కేసీఆర్‌కు పోటీగా ఎంతోమంది రాజకీయ నాయకులు ముందుకు రావాలని, ఆయన్ని వెనక్కి నెట్టాలని ఎన్నో ప్రయత్నాలు చేశారు. వారే వెల్లికిలా పడిపోయారు. వాళ్లు కేవలం రాజకీయ నాయకులు కావడమో, అల్ప లక్ష్యాలు కలిగి ఉండటమో, ఉద్యమకారులుగా మాత్రమే ఆలోచించడమో, దీర్ఘకాలిక దృష్టిలేకుండా ఆవేశకావేశాలకు లోనుకావడమో, స్వార్థానికి లొంగిపోవడమో జరగడంవల్ల ప్రతిదశలో పదులకొద్ది నాయకులు వెనకబడిపోయారు. అనామకంగా మిగిలిపోయారు. ఇదంతా నడుస్తున్న చరిత్ర. 

రాజనీతి శాస్త్రవేత్తగా, రాజనీతిజ్ఞుడిగా కేసీఆర్ రాష్ర్టాన్ని ఎలా సాధించాలో అందుకు ఎన్నిరకాల మార్గాలున్నాయో అధ్యయనం చేశారు. ప్రపంచ వ్యాప్తంగా, దేశవ్యాప్తంగా, అంతదాకా సాగిన ఉద్యమాలు, జార్ఖండ్, ఛత్తీస్‌గఢ్, ఉత్తరాఖండ్ రాష్ట్రాలు ఏర్పడటానికి చేసిన ఉద్యమాలు, అసోం, ఈశాన్య రాష్ర్టాల్లో సాగిన, సాగుతున్న ఉద్యమాలను అనేక కోణాల్లో అధ్యయనం చేసి, మన సమాజానికి ఏమేరకు స్వీకరించవచ్చో చర్చలు చేశారు. కొందరు రోడ్లమీద ఊరేగింపులు తీయాలని, తెలంగాణేతరుల గురించి రెచ్చగొట్టే ప్రసంగాలు, నినాదాలు ఇవ్వాలని, వారి ఆర్థిక, సాంఘిక పునాదులను పెళ్లగించాలన్నారు. కేసీఆర్ మెతకగా ఉన్నారని విమర్శించారు. శాంతియుతంగా ఉద్యమాలు నిర్మించడం, ఆందోళనపూరిత ఉద్యమాలు ఎక్కువ కష్టం అనీ, అందుకు ఎంతో సహనం, ఓర్పు అవసరమని గాంధీ లాగే కేసీ ఆర్ విశ్వసించారు. శాంతియుత ఉద్యమం ద్వారానే రాష్ర్టాన్ని సాధించి పెట్టారు.

ఎప్పటికప్పుడు పదబంధాలను సృష్టించి, ప్రజల నాల్కలమీద నడయాడేవిధంగా మలచడంలో కేసీ ఆర్ దిట్ట. తెలంగాణ భాష, యాస, సంస్కృతికి పట్టంకట్టి దానికి సాధికారికతను సాధించడంలో అందరికీ స్ఫూర్తినిచ్చి వందలాది రచయితలు తెలంగాణ భాషలో రాయడానికి కారకులయ్యారు. తెలంగాణ పండుగలను, దేవాలయాలను, నదులను, వాటి గొప్పతనాన్ని, ప్రభవాన్ని విప్పిచెప్పి, ప్రచారం చేసి, తెలంగాణ పట్ల దశాబ్దాలుగా రుద్దబడిన ఆత్మన్యూనతా భావాన్ని తొలగించి సగర్వంగా తలెత్తుకొని తిరిగే ఆత్మగౌరవ పోరాటాన్ని మహోన్నతంగా నడిపిన ఉద్యమకారుడు కేసీఆర్. ఉద్యమాన్ని ఒక పండుగలాగా నిర్వహించడమెలాగో చేసి చూపించారు. కోట్లాది ప్రజలు కలిసి నడిస్తే ఏ ఉద్యమమైనా పండుగలాగే కనపడుతుంది. తెలంగాణ చరిత్ర శతాబ్దాలుగా ఎంత మహోన్నతమైనదో, శాతవాహనుల పూర్వకాలం నుంచి చాళుక్యులు, కాకతీయులు, కులీకుతుబ్‌షా, నైజాం రాజ్యవంశం దాకా అనేక కోణాల్లో విశ్లేషించి, వారు చేసిన సేవలను, కృషిని కొనియాడారు. నైజాం రాజును ప్రపంచంలో ఎక్కడలేనంత దుర్మార్గుడిగా ప్రచారం చేసిన కుట్రలను బద్దలుకొట్టి నిజాం తన రాజ్యంలో నిర్మించిన కట్టడాలను, నిర్మాణాలను, దవాఖానాలను, సామాజిక సంక్షేమ కార్యక్రమాలను, ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం, నీలోఫర్ హాస్పిటల్, నిమ్స్, ఉస్మానియా ఆస్పత్రి, అసెంబ్లీ, జూబ్లీహాల్, ట్యాంక్‌బండ్ వంటి వందలాది నిర్మాణాలను, వాటి ప్రాధాన్యాన్ని నొక్కిచెప్పారు. నైజాం రాజ్యంలో ఎన్ని పరిశ్రమలు ఎదిగాయో, వాటిని సమైక్య రాష్ట్రంలో ఎలా మూసివేస్తూ వచ్చారో, తెలంగాణ ప్రాజెక్టులను, ఉపాధికల్పనను, బడ్జెట్‌లను, ఆదాయాన్ని ఎలా సీమాంధ్ర ప్రాంతానికి తరలించుకుపోయారో, అనేకమంది నిపుణులు వెలికి తెచ్చిన చారిత్రక సత్యాలను విస్తృతంగా ప్రచారం చేశారు. 

ఉద్యమాలు నిర్వహించడంలో కేసీఆర్ దేశానికి ఒక నూతన మార్గాన్ని వేశారు. ఇలాంటి శాంతియుత ఉద్యమం, ఇంత సుదీర్ఘ కాలం జరగడం ప్రపంచ చరిత్రలోనే అరుదు. ఇదే ఉద్యమం మరే దేశంలోనైనా జరిగిఉంటే రష్యా, చైనా, దక్షిణాఫ్రికా, క్యూబా, మయన్మార్, వెనుజులా దేశాల ఉద్యమాల స్థాయిలో, ప్రపంచ స్థాయిలో గుర్తింపువచ్చి ఉండేది. ఈ చరిత్రను ఇంగ్లీషులో రాసి, ప్రపంచానికి పరిచయం చేయాల్సిన బాధ్యత నేటి రచయితలు, చరిత్రకారులు, సామాజిక శాస్త్రవేత్తల మీద ఉన్నది. 

తెలంగాణ ఉద్యమంలో కేసీఆర్ కార్యకర్తల భోజనాల విషయంలో ప్రత్యేక శ్రద్ధ వహించేవారు. ఇంటిలో జరిగే శుభకార్యాల్లో ఏ విధంగా శ్రద్ధతో, సాదరంగా ఆహ్వానించి ఏర్పాటు చేస్తారో అటువంటి స్థాయిలో ఏర్పాట్లు చేసి వేలాదిమందికి ఎక్కడా అసౌకర్యం కలగకుండా చూసుకున్నారు. ఆప్యాయ తను పంచారు.
ఉద్యమాల్లో ఆర్థిక సమస్య ప్రధానమైంది. ఈ సమస్యను కేసీఆర్ ఎలా అధిగమించారో చాలామందికి ఆశ్చర్యకరమైన విషయం. కేసీఆర్ భవిష్యత్తు గురించి దూరదృష్టితో ఆలోచించే జ్ఞాని. రాజకీయాల్లో దాన్ని విజ్ఞతగా, సమయానుకూలంగా ప్రదర్శించడమే కేసీఆర్‌లోని గొప్పతనం. అదొక రహస్య విద్య. అంతకన్నా తెలిసినవారు మేధావులు, విజ్ఞులు ఎంతోమంది ఉండవచ్చు. కానీ బహుముఖీనంగా ఉంటూ మాస్ లీడర్‌గా ప్రభావితం చేస్తూ, ప్రజలను నడిపిస్తూ, నడిచే నాయకులు అరుదు. ఈ దృష్టితో చూసినప్పుడే కేసీఆర్ చారిత్రక పురుషుడు.

చిన్న రాష్ట్రాల ఏర్పాటు ఆవశ్యకతను నాడే గుర్తించి, దూరదృష్టితో తర్కించి, రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్-3ని పొందుపరచిన అంబేద్కర్‌కు ఘనంగా నివాళులు అర్పించారు కేసీఆర్. కొత్తగా ఏర్పడ్డ తెలంగాణ రాష్ర్టం ప్రజల పక్షాన బాబాసాహెబ్ పట్ల కృతజ్ఞతా భావాన్ని ప్రదర్శించారు. దేశంలోనే ఎక్కడాలేని విధంగా 125 అడుగుల భారీ కాంస్య విగ్రహ ఏర్పాటుకు అంకురార్పణ చేశారు. ఇది ఆయనలోని దార్శనికతకు, నిలువెత్తు సామాజిక స్పృహకు నిదర్శనం.
సామాజిక శాస్త్రవేత్తగా, సామాజిక న్యాయం ద్వారా, సామాజిక మార్పు శాంతియుతంగా సాగాలని కేసీఆర్ అభిలాష. ముఖ్యమంత్రిగా పదవి చేపట్టిన తొలిరోజునుంచే సీమాంధ్ర నాయకులు, అధికారులు చేసిన అక్రమాలను, కుట్రలను, ఎక్కడికక్క డ పసిగట్టి మరింత నష్టం జరగకుండా తెలంగాణ ఆస్తులను, రికార్డులను జాగ్రత్తపరిచే కృషిచేశారు. కేసీఆర్ మాత్రమే పద్నాలుగేళ్ల సుదీర్ఘ ఉద్యమ అనుభవం, అంతకుముందటి పరిపాలనా అనుభవంతో పాటు దశాబ్దాల అనుభవాలు కలిగిన అధికారులను, నిపుణులను, గౌరవ సలహాదారుగా నియమించి తెలంగాణను బంగారు తెలంగాణగా రూపొందించడానికి చేస్తున్న కృషి మహోన్నతమైనది. తెలంగాణ తొలి ముఖ్యమంత్రిగా కేసీఆర్ వేసిన బాట రేపటి తెలంగాణకు బంగారు బాటగా, ఆదర్శంగా నిలిచిపోతుందనడంలో ఏమాత్రం సందేహం లేదు.

(నమస్తే తెలంగాణ దినపత్రిక సౌజన్యంతో)

జై తెలంగాణ!    జై జై తెలంగాణ!

పాలనకు ప్రజామోదం...

తెలంగాణ కొత్త రాష్ట్రమైనందు వల్ల టీఆర్‌ఎస్ ప్రభుత్వం అనేక సవాళ్ళను ఎదుర్కొన్నది. ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం అడుగడుగునా అవరోధాలు సృష్టించింది. అయినా ఇంత తక్కువ సమయంలోనే ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ పరిపాలనను కదం తొక్కించి అభివృద్ధి, సంక్షేమ రంగాలలో ఇతర రాష్ర్టాలకు ఆదర్శంగా నిలిచారు. కొత్త రాష్ట్రంలో సమస్యలు ఎన్ని ఉన్నా ప్రజల సంక్షేమం, అభివృద్ధి కోసం అహర్నిశలు కృషి చేస్తున్నారు. అందుకే సమర్థిద్దాం. సమయమిద్దాం అన్న వివేకం ప్రజల్లో ఉంది. అది ప్రతిపక్షాలకు లేకపోవడం విచారకరం.

సరిగ్గా రెండేళ్ల కిందట ఇదే సమయానికి తెలంగాణలో సాధారణ ఎన్నికల ప్రక్రియ సాగింది. అంగబలం, అర్ధబలం పుష్కలంగా ఉన్న జాతీయపార్టీలు, ప్రాంతీయ పార్టీలు మోహరించిన వేళ తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి ఒంటరిగా బరిలోకి దిగింది. మొత్తం 119 అసెంబ్లీ, 17 లోక్‌సభ నియోజకవర్గాల్లో పోటీ చేసింది. ఎవరికి తోచిన విధంగా వారు టీఆర్‌ఎస్‌ను తక్కువ అంచనా వేసి ఫలితాల నాటికి బొక్కబోర్లా పడ్డారు. 11 లోక్‌సభ సీట్లు, 63 అసెంబ్లీ సీట్లు తెచ్చుకుని టీఆర్‌ఎస్ అజేయశక్తిగా అవతరించింది. అనితర సాధ్యమైన ప్రజామోదంతో ఈ రెండేళ్లు అప్రతిహత ప్రస్థానాన్ని కొనసాగించింది.

2014లో సమైక్య ఆంధ్రప్రదేశ్‌తో పాటు అరుణాచల్ ప్రదేశ్, ఒడిషా, సిక్కిం రాష్ర్టాల అసెంబ్లీలకు ఎన్నికలు జరిగాయి. తర్వాత మూడు నెలలకే హర్యానా, మహారాష్ట్ర ఎన్నికలు జరిగాయి. ఇతర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలతో పోలిస్తే ప్రజామోదం పొందడంలో టీఆర్‌ఎస్ ప్రభుత్వం ముందుండటం విశేషం. మహారాష్ట్రలో స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల్లో బీజేపీ చతికిలబడింది. హర్యానాలోనూ అధికార ఎన్డీఏ స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల్లో నిరాశాజనక ఫలితాలు సాధించింది. అరుణాచల్‌ప్రదేశ్‌లో కాంగ్రెస్ మూడింట రెండు వంతుల మెజారిటీ సాధించినా, ఏడాదిన్నరకే బీజేపీ దెబ్బకు కుప్పకూలిపోయింది.

దేశ వ్యాప్తంగా పలు రాష్ర్టాలలో అధికార పార్టీల పరిస్థితి బాగా లేదు. కర్ణాటకలో కాంగ్రెస్ అధికారంలో ఉన్నా బెంగళూరు కార్పోరేషన్ ఎన్నికల్లో భంగపడింది. రాజస్థాన్‌లో బీజేపీ అధికారంలో ఉన్నా స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల్లో ఘోర పరాజయం పాలైంది. గుజరాత్‌లోనూ అదే పరిస్థితి. గత సాధారణ ఎన్నికల్లో 24 మంది బీజేపీ ఎమ్మెల్యేలు ఎంపీలుగా గెలిచి తమ ఎమ్మెల్యే పదవులకు రాజీనామా చేసిన క్రమంలో అధికారంలో ఉన్న బీజేపీ పది మాత్రమే గెలిచుకొని పద్నాలుగు చోట్ల ఓడిపోయింది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని కృష్ణా జిల్లా నందిగామ అసెంబ్లీ ఉప ఎన్నికల్లో టీడీపీ తమ సీటును కాపాడుకున్నా, సాధారణ ఎన్నికల్లో రెండు వేల ఓట్లకు పరిమితమైన కాంగ్రెస్ ఉప ఎన్నికల్లో ఏకంగా 24 వేలు సాధించింది.

ఈ రెండేళ్ల కాలంలో తెలంగాణలో జరిగినన్ని ఎన్నికలు మిగతా రాష్ర్టాల్లో ఎక్కడా జరగలేదు. 2014 సెప్టెంబర్‌లో మెదక్ ఉపసఎన్నిక మొదలుకొని ఈ నెల సిద్దిపేట మున్సిపాలిటీ ఎన్నికల వరకు ప్రజలు టీఆర్‌ఎస్‌కు అనుకూలంగా తీర్పు ఇచ్చారు. ప్రత్యక్ష ఎన్నికలు జరిగిన ప్రాంతాల్లో నమోదైన ఓటర్లు మొత్తం కోటికి పైగానే. 43 అసెంబ్లీ నియోజకవర్గాల ప్రజామోదం ఈ ఎన్నికల్లో వెల్లడైంది. అంటే రాబోయే సాధారణ ఎన్నికలకు ఇవి సెమీ ఫైనల్స్ లాంటివే. ఈ రెండేళ్లుగా ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ చేపట్టిన అభివృద్ధి సంక్షేమ కార్యక్రమాల పట్ల ప్రజామోదానికి ఈ ఎన్నికలు అద్దం పట్టాయి. అసాధారణ రీతిలో తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి ఈ ఎన్నికల్లో కనీవినీ ఎరుగని విజయాలు నమోదు చేసుకుంది. కాంగ్రెస్, బీజేపీ, సీపీఐ, సీపీఎం తెలుగుదేశం, వైఎస్‌ఆర్‌సీపీ ఈ ఎన్నికల్లో ఘోర పరాజయాన్ని చవి చూశాయి. సిద్ధాంతాలు పక్కనపెట్టి పొత్తులు కుదుర్చుకున్నప్పటికే ప్రభుత్వ వ్యతిరేకత మీద, కాలవైపరీత్యాల మీద నమ్మకం పెట్టుకున్నప్పటికీ ప్రతిపక్షాలకు అవేవీ కలిసి రాలేదు సరికదా 2014 సాధారణ ఎన్నికల కంటే దీనాతి దీనమైన స్థితికి దిగజారిపోయాయి.

2014 ఎన్నికల్లో కేసీఆర్ గజ్వేల్ అసెంబ్లీతోపాటు మెదక్ లోక్‌సభకు పోటీ చేశారు. లోక్‌సభకు రాజీనామా చేయడంతో నాలుగు నెలలకే మెదక్ ఉప ఎన్నికలు జరిగాయి. ఆ ఎన్నికల్లో టీఆర్‌ఎస్ తన ఆధిక్యతను అదేస్థాయిలో నిలబెట్టుకుంది. విశేషమేమిటంటే నరేంద్రమోదీ రాజీనామా చేసిన వడోదర ఉప ఎన్నికలు అప్పుడే జరిగాయి. కానీ బీజేపీ మెజారిటీ రెండున్నర లక్షలు తగ్గింది. సికింద్రాబాద్ కంటోన్మెంట్ ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ పార్టీ ఆధిపత్యాన్ని టీఆర్‌ఎస్ బద్దలు కొట్టింది. టీడీపీ, బీజేపీలకు ఒక్క వార్డూ దక్కలేదు. శాసనమండలి ఎన్నికల్లో మొత్తం 14 స్థానాల్లో 11 స్థానాలు టీఆర్‌ఎస్ కైవసం చేసుకుంది.

వీటిలో ఆరు సీట్లను టీఆర్‌ఎస్ ఏకగ్రీవంగా గెలుచుకోవడం విశేషం. గత నవంబర్‌లో వరంగల్ లోక్‌సభ ఉప ఎన్నికల ఫలితం సంచలనం సృష్టించింది. 2014లో టీఆర్‌ఎస్‌కు 3 లక్షల 92 వేల మెజారిటీ వస్తే, ఇటీవల ఉప ఎన్నికల్లో ఆ పార్టీ అభ్యర్థి దయాకర్‌కు 4 లక్షల 60 వేల మెజారిటీ లభించింది. 64 ఏళ్ల దేశ ఎన్నికల చరిత్రలో అత్యధికమెజారిటీ సాధించిన మొదటి 10 మందిలో ఒకరిగా దయాకర్ చరిత్రకెక్కాడు. టీడీపీ బలపరిచిన బీజేపీ, కేంద్ర మాజీ మంత్రిని రంగంలోకి దింపిన కాంగ్రెస్ సహా మిగతా పార్టీలకు డిపాజిట్లు రాలేదు. నారాయణఖేడ్‌లోనూ అదే జోరు. తొలిసారిగా టీఆర్‌ఎస్ 53 వేల మెజారిటీతో విజయం సాధించింది. ఆరు దశాబ్దాల నారాయణఖేడ్ అసెంబ్లీ ఎన్నికల చరిత్రలో ఇది రికార్డు మెజారిటీ.

హైదరాబాద్ కార్పోరేషన్ ఎన్నికలు చరిత్రను తిరగరాశాయి. ఎనిమిది అసెంబ్లీ నియోజకవర్గాల పరిధిలోని అన్ని డివిజన్లను టీఆర్‌ఎస్ గెలుచుకుంది. మూడు నియోజకవర్గాల్లో ఒక్కొక్క డివిజన్‌ను మాత్రమే కోల్పోయినా టీఆర్‌ఎస్ అధిపత్యాన్ని ప్రదర్శించింది. పాతబస్తీలో సైతం ఎంఐఎంకు దీటుగా నిలిచింది. చరిత్రలో ఎన్నడూ లేని విధంగా మొత్తం 150లోని 99 డివిజన్లను భారీ మెజారిటీతో గెలుచుకుని టీఆర్‌ఎస్ చరిత్ర సృష్టించింది. ఇదే క్రమంలో వరంగల్, ఖమ్మం, అచ్చంపేట, సిద్ధిపేట మున్సిపల్ ఎన్నికల్లో టీఆర్‌ఎస్ ఘన విజయం సాధించింది. హైదరాబాద్‌కే పరిమితమైన మజ్లిస్ మినహా విపక్షాల మనుగడ ప్రశ్నార్థంగా మారింది.

తెలంగాణ కొత్త రాష్ట్రమైనందువల్ల టీఆర్‌ఎస్ ప్రభుత్వం అనేక సవాళ్ళను ఎదుర్కొన్నది. ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం అడుగడుగునా అవరోధాలు సృష్టించింది. అయినా ఇంత తక్కువ సమయంలోనే ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ పరిపాలనను కదం తొక్కించి అభివృద్ధి, సంక్షేమ రంగాలలో ఇతర రాష్ర్టాలకు ఆదర్శంగా నిలిచారు. కొత్త రాష్ట్రంలో సమస్యలు ఎన్ని ఉన్నా ప్రజల సంక్షేమం, అభివృద్ధి కోసం అహర్నిశలు కృషి చేస్తున్నారు. అందుకే సమర్థిద్దాం. సమయమిద్దాం అన్న వివేకం ప్రజల్లో ఉంది. అది ప్రతిపక్షాలకు లేకపోవడం విచారకరం.

-(ఈ నెల 27న ఖమ్మంలో టీఆర్‌ఎస్ ప్లీనరీ జరుగుతున్న సందర్భంగా)

(నమస్తే తెలంగాణ దినపత్రిక సౌజన్యంతో)

జై తెలంగాణ!    జై జై తెలంగాణ!

జై 

మాతృభాషతోనే మనుగడ...

తెలంగాణ ఉద్యమ సిద్ధాంతకర్త ప్రొఫెసర్ జయశంకర్ సార్ చెప్పినట్లు.. ఒక జాతి భాషా, సంస్కృతుల విధ్వంసం ఆర్థిక దోపిడీ పీడనల కన్నా ప్రమాదకరమైనది. ఒక జాతి సమూహం కోల్పోయిన వేటినైనా తిరిగి సాధించవచ్చు. కానీ.. భాషా సంస్కృతులు కోల్పోయిన జాతి సర్వస్వాన్ని కోల్పోయి బానిసత్వంలోకి పోతుందని హెచ్చరించాడు. ఈ వెలుగులో మనం మన తెలుగు భాషా వికాసానికి ప్రాధాన్యమిస్తూనే..సామాజికావసరాలకు అనుగుణంగా విద్యావిధానాలను రూపొందించుకోవాలి.


మన దేశంలో విద్యావిధాన చరిత్ర ఓ పెద్ద విషాద గాథ. తరతరాల చరిత్రలో అందరికీ అందుబాటులో ఉండి సమాజంలో వెలుగులు పంచాల్సిన చదువు (విద్య) కొన్ని వర్గాలకే పరిమితమైపోయింది. మెజారిటీ ప్రజలను అక్షరాలకు ఆమడ దూరం చేసింది. ఆదిలో అది సంస్కృతం రూపంలో మెజారిటీ ప్రజలకు దూరమై, ప్రజలను అంటరాని వారిని చేసి అగ్రహారాలకే పరిమితమైతే, బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ రాక తర్వాత ఇంగ్లీష్‌రూపంలో ప్రజలకు అందనిదై పోయింది. ఈ క్రమంలో.. చదువు అందరికీ అందుబాటులోకి రావాలని, అందరి జీవితాల్లో వెలుగులు నింపాలని కోరుకోవడం ఆధునిక సమాజపు సహజ హక్కు. అయితే.. అందరికీ విద్య అందుబాటులోకి ఎలా వస్తుంది? దానికి అనుసరించాల్సిన విధానాలేమిటి? బోధనామాధ్యమం ఏమై ఉండాలి? ఓప్రత్యేక భాషా మాద్యమం(ఇంగ్లీష్)తో మాత్రమే ఆధునిక విజ్ఞానం సమకూరుతుందా?లాంటి ప్రశ్నలు మన ముందున్నాయి.

చరిత్రలో భారత సమాజంలోని విద్య, సాధించిన ప్రగతి ఫలాలు దేశానికే కాదు, ప్రపంచానికే మార్గదర్శకంగా నిలిచాయి. మన సమాజం విద్యావిజ్ఞానంలో మిగతా ప్రపంచంతో పోల్చితే.. వెనకబడిందేమీ కాదు. ఇంకా వారి కన్నా ఒకడుగు ముందే ఉన్నామని చరిత్ర చెబుతున్నది. అయితే ఇది ఒక పార్శ్వం మాత్రమే. ఇలాంటి సామాజిక జ్ఞానాన్నంతా గతంలో అగ్రవర్ణ బ్రాహ్మణీయం తమ గుప్పిట్లో పెట్టుకుని సమాజానికి తీరని ద్రోహం చేసింది. అశేష ప్రజారాసులను అక్షరానికి అంటరాని వారుగా చేసి కాలానుగుణంగా వికసించాల్సిన జ్ఞానాన్ని అణచివేసింది, జనజీవితాన్ని అంధకారం చేసింది.

ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ భారత్‌లో అడుగుపెట్టే నాటికి దేశంలో మూలమూలనా దేశీ(వీథిబడులు, కాన్గి బడులు) విద్యావిధానం కొనసాగుతుండేది. అన్ని రకాల సమాజావసరాలను తీర్చేది. ఈ క్రమంలోనే మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీలో అప్పుడు వీథి బడుల స్వచ్ఛంద బోధనా విధానం ఆచరణలో ఉన్నది. ఈ దేశీ విద్యావిధానం మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ గవర్నర్ చాప్లిన్ డాక్టర్ ఎ.బిల్ దృష్టిని ఆకర్షించింది. ఈ విధానంతో పేదలకు ఉచిత విద్యను అందించ వచ్చని గ్రహించి, ఆ విధానాన్నే ఇంగ్లాండులో ప్రవేశపెట్టించాడు. దీన్నే ఇంగ్లాండులో మానిటోరియల్ పద్ధతి అంటున్నారు. ఈ నేపథ్యంలోంచే తర్వాత కాలంలో ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ ఆయా ప్రావిన్స్‌ల్లో విద్యా విషయంలో సర్వే చేయించింది.

మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ గవర్నర్ థామస్ మన్రో విద్యా సర్వే చేయించి 1826 మార్చి 10న ప్రకటించాడు. ఆ సర్వే ప్రకారం మద్రాస్ ప్రావిన్స్‌లో 12,498 పాఠశాలలు, లక్షా 88వేల 650 మంది విద్యార్థులున్నారు. అలాగే బొంబాయి, కలకత్తా ప్రావిన్స్‌ల్లో కూడా విద్యా సర్వే చేయించారు. కలకత్తాలో అయితే.. ప్రతి 400 మంది జనాభాకు ఒక పాఠశాల ఉన్నది! ఈ విధమైన పరిస్థితే అటు, ఇటుగా దేశమంతా విస్తరించి ఉండేది. చాలా మంది అనుకుంటున్నట్లు, చెబుతున్నట్లు బ్రిటిష్ వారి రాకకు ముందు భారతీయ సమాజంలో విద్యా వికాసం లేదు, సమాజమంతా అంధకార బంధురం అన్నది ఎంత సత్యదూరమో అర్థం చేసుకోవచ్చు.

గ్రామీణ భారతంలో కానసాగుతున్న దేశీవిద్యను ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ రెండు విధాలుగా అవరోదంగా భావించింది. ఒకటి- దేశీవిద్య ప్రకృతితో మనుష్యుల సహజీవనానికి ప్రాధాన్యమిస్తుంది. రెండు- సహజవనరుల కనిష్ఠ వినియోగానికి ప్రాధాన్యమివ్వడమే కాదు, వస్తు వినియోగాన్ని నిరుత్సాహపరుస్తుంది. ఇది వస్తువులను అమ్ముకోవడానికి వచ్చిన బ్రిటిష్ వారికి పెద్ద అడ్డంకి అయ్యింది. ఈ అర్థంలో దేశీ విద్యను అంతం చేసి, వస్తు వినిమయాన్ని పెంచి పోషించే విద్య ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీకి అత్యవసరమైంది. సరిగ్గా ఈ సామాజికార్థిక అవసరాల్లోంచే మన దేశంలో బ్రిటిష్ (ఇంగ్లీష్) విద్యావిధానం పురుడు పోసుకున్నది.ఈ నేపథ్యంలోంచే చార్టర్ యాక్ట్, ఉడ్స్ డిస్పాచ్‌లు వచ్చాయి. దేశంలో ప్రవేశపెట్టబోయే విద్య గురించి ఉడ్స్ ప్రతిపాదనలు.. ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీకి విశ్వసనీయులైన, సమర్థులైన ఉద్యోగుల్ని సమకూర్చడం, భారత ముడి పదార్థాలతో బ్రిటన్ యంత్రాలతో తయారైన సరకులకు భారత్‌లో నిరంతరం గిరాకీ ఉండేలా చేయటం.. విద్య లక్ష్యంగా ప్రకటించాడు. ఈ లక్ష్యాలనే మరింత విస్తృత పరిచి గ్రాంట్, విలియం బెంటింగ్, మెకాలే తదితరులు తాము ప్రవేశ పెట్టిన విద్యావిధాన లక్ష్యాలను, ప్రయోజనాలను ఏ దాపరికం లేకుండా ప్రకటించుకున్నారు.

తాము ప్రవేశ పెడుతున్న విద్యతో.. రంగు రూపుల్లో భారతీయులుగా, ఆలోచనల్లో బ్రిటిష్ వారిగా తయారవుతారని చెప్పుకున్నారు. ఇంగ్లీష్ మాధ్యమ పరమార్థమంతా సామ్రాజ్యవాదులకు అనుకూలంగా ఉండే మానసపుత్రులను తయారు చేయడమే. మేధో బానిసత్వాన్ని సృష్టించుకోవడమే. సరిగ్గా ఈ సామాజిక సందర్భంలోనే.. మూలవాసుల సంస్కృతి వికాసాల గురించి మాట్లాడుతున్నామనే వారు కూడా మండే వేసవిలోనూ సూటుబూటు ధరించి ఇంగ్లీష్ భాషతోనే విముక్తి సాధ్యమంటున్న తీరును చూడాలి. సామాజిక విప్లవాల గురించి మాట్లాడే వారు కూడా ఇంగ్లీష్ భాషామాధ్యమాన్నే కోరుకోవడమే నేటి మహా విషాదం. 

ప్రపంచ వ్యాప్తంగా విద్యావ్యాప్తిలో సాధించిన విజయాలు, విజ్ఞాన ప్రగతి అంతా ఆయా ప్రజాసమూహాలు మాట్లాడుతున్న భాషలోనే సాగి, ఆయా దేశాల్లో తరాలుగా సంప్రదాయంగా వస్తున్న విద్యారీతుల పునాదులపైనే కొనసాగింది. ఉదాహరణకు ఇంగ్లాండులో అప్పటికి లోపభూయిష్ఠంగా ఉన్న స్వచ్ఛంద పాఠశాలల్ని అభివృద్ధి పరిచి విస్తరించడం ద్వారానే విద్యావ్యాప్తి జరిగింది.

కానీ మన దేశంలో మాత్రం మన సంప్రదాయ విద్యాబోధన రీతులు ధ్వంసం చేయబడ్డాయి. వీధి బడులు, కాన్గి బడుల విధానం కాలం చెల్లిన విధానమని చెప్పి స్వచ్ఛంద విద్యాబోధనా రీతులను పీక నులిమి చంపేశారు. అయితే.. భారతీయ సమాజం పట్ల బాధ్యతతో ఆలోచించిన బ్రిటిష్ అధికారులు లేకపోలేదు. 1819-27 కాలంలో బొంబాయి గవర్నర్‌గా ఉన్న ఎలిఫిన్‌స్టన్ నిజమైన అర్థంలో విద్యావ్యాప్తి ఎలా జరగాలో చెప్తూ.. విద్యాబోధన మాతృభాషలోనే జరగాలన్నాడు. దేశీయ పాఠశాలల్ని అభివృద్ధి చేయాలన్నాడు. ఇంగ్లీష్‌ను ఒక సబ్జెక్టుగానే బోధించాలి గానీ.., మాధ్యమంగా ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ బోధించరాదని, దీనితో మేలుకన్నా భారతీయ సమాజానికి కీడే ఎక్కువని హెచ్చరించాడు. స్థానిక మాతృభాషలో కాకుండా పరాయి భాషా మాద్యమంలో విద్యాబోధన మేధోబానిసత్వాన్ని పెంపొందించడమే గాక, ప్రజల సాంస్కృతిక జీవనం చిన్నాభిన్నం చేస్తుందని హితబోధ చేశాడు.

తెలంగాణ సమాజ పునర్నిర్మాణం కోసం, వికాసం కోసం తపనపడుతున్న నేడు మన సామాజికావసరాలకు అనుగుణంగా దీర్ఘకాలిక లక్ష్యాలతో ముందుకు పోవాలి. సమకాలీన పరిస్థితులు, తక్షణ అవసరాల నేపథ్యంలో..ఇంగ్లీష్ విద్యకు ప్రాధాన్యమివ్వాలని అంటున్న నేపథ్యంలో.. మనదైన సామాజిక, సాంస్కృతిక మూలాలను మరిచిపోవడం శ్రేయస్కరం కాదు. ఈ సందర్భంగానే.. తెలంగాణ ఉద్యమ సిద్ధాంతకర్త ప్రొఫెసర్ జయశంకర్ సార్ చెప్పినట్లు.. ఒక జాతి భాషా, సంస్కృతుల విధ్వం సం ఆర్థిక దోపిడీ పీడనల కన్నా ప్రమాదకరమైనది. ఒక జాతి సమూహం కోల్పోయిన వేటినైనా తిరిగి సాధించవచ్చు.

కానీ.. భాషా సంస్కృతులు కోల్పోయిన జాతి సర్వస్వాన్ని కోల్పోయి బానిసత్వంలోకి పోతుందని హెచ్చరించాడు. ఈ వెలుగులో మనం మన తెలుగు భాషా వికాసానికి ప్రాధాన్యమిస్తూనే.. సామాజికావసరాలకు అనుగుణంగా విద్యావిధానాలను రూపొందించుకోవాలి. మేధో బానిసత్వంలో మునిగితేలుతున్న వారి మాటల ఉచ్చులో పడిపోరాదు. తెలంగాణ సమాజాన్ని శాశ్వత బానిసత్వంలోకి నెట్టే ప్రమాదాన్ని పసిగట్టాలి. దేశీ విధానంలో మాతృభాషలో విద్యబోధనే పరమోన్నతమైనదని గ్రహించాలి. అప్పుడే తెలంగాణ పునర్నిర్మాణ సత్వర సాఫల్యత చేకూరుతుంది.

(నమస్తే తెలంగాణ దినపత్రిక సౌజన్యంతో)

జై తెలంగాణ!    జై జై తెలంగాణ!

బీడీ కార్మికులకు ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధి

తెలంగాణలో బీడీ పరిశ్రమ ప్రధానమైన కుటీర పరిశ్రమలలో ఒకటి. దశాబ్దాలుగా లక్షలాది మంది ఈ వృత్తి ని జీవనాధారంగా చేసుకొని బతుకుతున్నారు. ఈ పరిశ్రమలో అధిక శాతం మహిళలే భాగస్వాములు. తెలంగాణలో నిజామాబాద్, ఆదిలాబాద్, కరీంనగర్, మెదక్, వరంగల్ జిల్లాలలో బీడీలు తయారుచేయడం కుటీరపరిశ్రమగా నడుస్తున్నది. వ్యవసాయ, వ్యవసాయేతర కుటుంబాలలో ఇది నమ్మకమైన ఆదాయ సముపార్జన మార్గంగా ఉన్నది. కరువు కాలాల్లో నిరుపేద కుటుంబాలకు జీవనోపాధినిస్తున్న ఏకైక ఆదాయ వనరు బీడీ పరిశ్రమ. కొన్ని ప్రాంతాల్లో కుటుంబ యజమాని బొంబాయి, దుబాయి వంటి ప్రాంతాలకు వలస వెళ్తే, వారి నుంచి కుటుంబానికి ఆదాయం రావడానికి కొన్ని నెలల నుంచి సంవత్సర కాలం పడుతుంది. అంతకాలం ఆయా కుటుంబాలు బీడీలు చేయడం ద్వారానే జీవనోపాధి పొందుతారు. చిన్నపిల్లల తల్లులు వ్యవసాయ పనులకు, బయటి పనులకు వెళ్లలేరు. వారికి రోజు గడవటం చాలా కష్టం. వీరికి ఏకైక మార్గం బీడీలు చుట్టడం. అమూర్తంగా ఉండే మూఢ నమ్మకాలు, అశాస్త్రీయ విధానాలను ప్రజల నుంచి పారదోలడం ఇప్పటికే ప్రభుత్వాల నుంచి కావడం లేదు. నేరుగా జీవనోపాధిని కల్పించే పరిశ్రమను వారికి భౌతికంగా దూరం చేయడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం జీవో తీయడం అనేక సంశయాలకు స్థానం కల్పించింది. సిగరెట్ కంపెనీల ఒత్తిడి మేరకే బీడీ పరిశ్రమపై ప్రభుత్వం ఇలా వ్యవహరిస్తున్నట్లు బీడీ కార్మికులు భావిస్తున్నారు. 

గతం లో ఇదే అంశంపై కేంద్రస్థాయిలో చర్చ జరిగినప్పుడు నేడు రాష్ట్రపతిగా ఉన్న ప్రణబ్ ముఖర్జీ అప్పుడు ఆర్థిక మంత్రిగా ఉన్నారు. ఆయన నేతృత్వంలోని మంత్రుల కమిటీ పుర్రె గుర్తును అరవై శాతం బదులు నలభై శాతం మేరకు ముద్రించాలని నిర్ణయించింది. కానీ ఎన్‌డీఏ ప్రభుత్వం 2015లో ఇచ్చిన ఉత్తర్వుల ప్రకారం ఎనభై అయిదు శాతం పుర్రె గుర్తును బీడీ కట్టపై ముద్రించాలని హెచ్చరింది. ఇది ఎంత అసంబద్ధమైనదంటే ఏదైనా వస్తువు కవర్‌పై 85 శాతం ముద్రించిన తర్వాత మిగిలిన భాగంలో వస్తువు తయారీదారు పేరు కూడా రాసే అవకాశం తక్కువ. వినియోగదారుడు తను కొనే వస్తువు ధరను స్పష్టంగా చూసుకునే స్థితి ఉండదు.

రాష్ట్రంలో వ్యవసాయం, భవన నిర్మాణ రంగం తర్వాత ఆ స్థానంలో బీడీ కార్మికులుంటారు. వీరికి ప్రభుత్వం ఇచ్చే చేయూత శూన్యం. ఈ పరిశ్రమకు విద్యుత్, నీరు, మౌలిక వసతుల వంటివి ప్రభుత్వం కల్పించవలసిన అవసరం లేదు. పొగాకు కాకుండా మరే ఇతర రసాయనాలు, నిల్వ పదార్థాలు ఉపయోగించడంలేదు. రాష్ట్రంలో బీడీలు చుట్టేవారు సుమారు 75 లక్షల వరకు ఉంటారు. వీరికి అనుబంధంగా తునికాకు సేకరణ మార్కెటింగ్, రిటేల్ అమ్మకాలు నిర్వహించేవారు మరో మూడు లక్షల మంది ఉంటారు. ఇందులో మహిళలు 95 శాతం వరకు ఉంటారు. అందరూ దళిత, వెనుకబడిన, బలహీనవర్గాలకు చెందినవారే. (దేశ ప్రజల తలసరి ఆదాయం పెంచవలసిన బాధ్యత కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మీద ఉన్నది. కానీ కేంద్రం తన జీవోతో లక్షలాది మంది నిరుపేదల జీవనోపాధినే హరించేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నది.) తునికాకు సేకరించడం ద్వారా ఆదివాసీలు, గిరిజనులు ప్రతి సంవత్సరం ప్రధాన ఆదాయాన్ని పొందుతున్నారు. ప్రభుత్వాల నుంచి అనేక రాయితీలు పొందిన ఆధునిక పరిశ్రమలు ఇస్తున్న ఉపాధికంటే ఎన్నోరెట్ల మందికి సహజంగా ఉపాధి కల్పిస్తున్న కుటీర పరిశ్రమ ఇది.

కేంద్రం తీసుకున్న తాజా నిర్ణయంతో రాష్ట్రంలోని బీడీల ఫ్యాక్టరీలన్నీ ఈ నెల మొదటి తేదీ నుంచి మూతపడ్డాయి. పుర్రె బొమ్మ హెచ్చరిక 85 శాతం ఉంటే మా ఉత్పత్తులను అమ్ముకునే స్థితి ఉండదనే నిర్ణయానికి యాజమాన్యాలు వచ్చాయి. ఫలితంగా మన రాష్ట్రంలో పది లక్షలకుపైగా మంది జీవనోపాధికి దూరమయ్యాయి. దేశవ్యాప్తంగా ఈ సంఖ్య కోటిన్నర ఉంటుంది. ఒక దేశంలో కోటిన్నర మందికి ప్రత్యక్షంగా నష్టం కలుగుతుంది. ఇంతమంది ప్రజానీకాన్ని ఉపాధికి దూరం చేయడం అంటే ఒక సంక్షోభాన్ని సృష్టించడమే. సంక్షేమ దృక్పథాన్ని వదిలి ప్రభుత్వాలు మొండిగా వ్యవహరించడం వల్ల సామాజిక సమస్యలు ఉత్పన్నమవుతాయి. కోటిన్నర ప్రజల జీవనోపాధిని ఒక్కసారే దెబ్బతీస్తే అది ప్రకృతి విలయాన్ని మించిన సంక్షోభాన్ని కారణమౌతుంది. జీవనోపాధి లేని ఇంతమంది ప్రజలు ఏ నుయ్యో, గొయ్యో చూసుకోవడమో, అసాంఘికశక్తులుగా మారడమో చేస్తారు. ఎందుకంటే ఈ రంగంలోని ప్రజలలో అధికశాతం నిరక్షరాస్యులు వారికి వేరే ఉపాధి అవకాశాలు కల్పించకుండా ఆ పరిశ్రమను మూసేందుకు ప్రభుత్వం పూనుకోవడం దారుణం. ఇప్పటికే వారానికి నాలుగు రోజులు పని దొరుకుతున్నది. ఈ నెలారంభం నుంచి అది కూడా పోయింది.

కేంద్ర ప్రభుత్వానికి పొగాకు వినియోగం నియంత్రించాలని చిత్తశుద్ధి ఉంటే ఒక ప్రాజెక్టుగా భావించాలి. ఆ ప్రాజెక్టులో భాగంగా బీడీ పరిశ్రమపై దాన్ని ఆధారపడిన కార్మికులు, రైతులను క్రమంగా ఆ పరిశ్రమకు దూరం చేయాలి. ఎంతమందిని ఆ పరిశ్రమ నుంచి దూరం చేస్తారో వారికి ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధి మార్గాలను చూపాలి. అందుకయ్యే అన్నిరకాల వ్యయప్రయాసలు ప్రభుత్వమే భరించాలి. కొత్తరంగానికి మరల్చేక్రమంలో అందుకు అవసరమైన నైపుణ్యాలపై ఉచితంగా శిక్షణ ఇస్తూ ఆర్థిక భరోసా కల్పించాలి.

మద్య నిషేధం వల్ల మద్యం తాగేవారు తగ్గుతారని చేసిన ప్రయత్నాలు ఫలించలేదు. అలాగే బీడీలు తాగేవారు అవి దొరకకుంటే సిగరెట్ల వైపు మళ్లుతారు. అది ఏకంగా పొగాకు వినియోగాన్ని తగ్గించినట్లఅవుతుంది. పొగాకు వినియోగాన్ని పూర్తిగా నిషేధించదలుచుకుంటే ప్రభుత్వం ఈ రంగంలో కార్మికులకు అనుబంధంగా పనిచేసేవారికి ప్రత్యామ్నాయ మార్గాల ఏర్పాటుకు ఐదు నుంచి పదేళ్ల కాలపరిమితి విధించి వారికి ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలు చూపుతూ క్రమంగా నిర్వహించవలసిన ప్రక్రియ.

కాబట్టి తక్షణం కోటిన్నర ప్రజల జీవనోపాధిని దృష్టిలో పెట్టుకొని పుర్రెగుర్తు సైజుపై కేంద్రం మొండి వైఖరికి పోవద్దు. కార్మిక సంఘాలు, ప్రజాప్రతినిధుల డిమాండ్ మేరకు సానుకూలంగా వ్యవహరించాలి. ఈ మధ్య కాలంలో ఎంపీ కల్వకుంట్ల కవిత ఈ విషయంలో తీవ్రంగా ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. ఇతర రాష్ర్టాల పార్లమెంట్ సభ్యులు ఈ జీవోను వ్యతిరేకిస్తున్నారు. అందువల్ల కేంద్రం ముందుగా పుర్రె గుర్తు గురించి కాకుండా ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధి అవకాశాలపై పార్లమెంట్ వేదికపై చర్చించి, తర్వాత కీలక నిర్ణయాలు తీసుకోవాలి. ప్రజాస్వామ్య వాతావరణంలోఈ చర్యను దేశవ్యాప్తంగా ప్రజల ముందుంచాలి. కానీ ఇలాంటి కార్మిక వ్యతిరేక నిర్ణయాలు ఏకపక్షంగా వెలువరించరాదు.

(వ్యాసకర్త: తెలంగాణ వికాస సమితి రాష్ట్ర ప్రధాన కార్యదర్శి)

(నమస్తే తెలంగాణ దినపత్రిక సౌజన్యంతో)

జై తెలంగాణ!   జై జై తెలంగాణ!

చెట్టులో మనిషి ప్రాణం

పూవుల నిచ్చేవి చెట్లు! ఫలముల నిచ్చేవి చెట్లు!

నీడను ఇచ్చేవి చెట్లు! కలపను ఇచ్చేవి చెట్లు!

ప్రాణం నిల్పేవి చెట్లు! ఆ చెట్లను పెంచకుండ

ఇండ్ల కొఱకు నరికెదేల? చెట్లు పెంచు సోదరా!

చెట్లను నువు పెంచకున్న... భవితయె నశియించునురా!

మానవాళి మనుగడకై... పచ్చదనం పెంచుమురా!!

-గుండు మధుసూదన్

చందమామ కథల్లో మాంత్రికుడి ప్రాణం చెట్టు తొర్రలో ఉందని తరచూ చదువు కునేవాళ్లం. అది నిజమో కాదో తెలియదు కానీ మనిషి ప్రాణం మాత్రం చెట్టులోనే ఉన్నదని ఇప్పుడు మనకు తెలిసివస్తున్నది. 

ఎండలు కొత్త కాదు కానీ, అవి నానాటికీ ముందుకు రావడం, తీవ్రస్థాయిలో ఉండటం కొత్త. ఏప్రిల్‌లో ఇటువంటి ఎండలు నాలుగు దశాబ్దాల తర్వాత చూస్తున్నామని ఒక అధికారి చెప్పారు. రుతువులు గతి తప్పుతున్నాయి. కాలాలు గతి తప్పుతున్నాయి. కరువు నిత్యకృత్యం అవుతున్నది. ఈసారి అసలు చలికాలం వచ్చినట్టు పోయినట్టు ఎవరికీ పెద్దగా అనుభవంలోకి రాలేదు. సంవత్సరమంతా ఎండలు చూస్తున్నాం. కాస్త ఎక్కువగా కాస్త తక్కువగా. ఏమి జరుగుతున్నదో, ఎందుకు జరుగుతున్నదో ఒకసారి అందరూ మననం చేసుకోవలసిన అవసరమయితే కనిపిస్తున్నది. మనిషి ప్రాణం నీరులో ఉంది. నీరు ప్రాణం చెట్టులో ఉంది. చెట్టు ఉంటే గాలి. చెట్టు ఉంటే నీడ. చెట్టు ఉంటే నీరు. ఆ చెట్టు లేకుండా పోవడమే ఇప్పుడు అన్ని అనర్థాలకు దారితీస్తున్నది. 

 

అభివృద్ధి, విధ్వంసం జమిలిగా ఉంటాయి. గత రెండు దశాబ్దాల్లో రహదారుల విస్తరణ పేర, గనుల తవ్వకం పేర, కార్ఖానాల ఏర్పాటు పేరిట, వ్యవసాయ విస్తరణ పేరిట రోడ్లవెంట ఉన్న మహావృక్షాలు, అడవులు, కంచెలు మాయమయిపోయాయి. వృక్షాలను కదిలించకుండా అభివృద్ధి చేసే ఆలోచనే మన విధానాల్లో లేకుండాపోయింది.

ఆ మధ్య థాయిలాండ్‌లో ఒక చారిత్రక నగరాన్ని సందర్శించాము. చియాంగ్మయి నుంచి లాంఫూన్‌కు వెళ్లే దారి అది. సుమారు పది కిలోమీటర్లు దారి పొడవునా రోడ్డుకిరువైపులా 40 నుంచి 50 అడుగుల ఎత్తైన యాంగ్ వృక్షాలు కనిపించాయి. ఆ చెట్లకు పసుపుపచ్చని వస్త్రాలు కట్టి దేవతల్లాగా పూజిస్తున్నారు. నడి ఊర్లలో కూడా, పెద్ద పెద్ద వ్యాపార సముదాయాల వద్ద సైతం ఒక్క చెట్టునూ కదిలించలేదు. ఇళ్లు కట్టుకున్నా, వ్యాపార సముదాయం కట్టుకున్నా చెట్టు జోలికెళ్లకుండా కట్టుకోవలసిందే. అక్కడ ఏ ఊరు చూసినా వనంలాగా కనిపించింది. ఇండ్ల కంటే పైకెదిగిన వృక్షాలు అధికంగా కనిపించాయి. అక్కడా ఒకప్పుడు అడవులను తీవ్రంగా ధ్వంసం చేసి, విపరీత పర్యవసానాలను చూసిన తర్వాత వృక్షజాతి సంరక్షణకు కఠినమైన చట్టాలు తెచ్చారు.

ఎంతో దూరం ఎందుకు? జర్మనీలో ఇంటి నిర్మాణం కోసం ఒక చెట్టును నరకాల్సివస్తే, అదే స్థానంలో రెండు అవే జాతి మొక్కలు నాటి, అవి కుదురుకునే వరకు, ఇంటి యజమాని వాటిని సంరక్షించాలి. ఈ ప్రక్రియ మొత్తాన్ని ప్రభుత్వం పర్యవేక్షిస్తూంటుంది. ఒకప్పుడు మన రాష్ట్రంలోనే ప్రతిఊరిలో ఎక్కడపడితే అక్కడ చెట్లు ఉండేవి. 

చింతలతోపులు, మామిడి తోపులు, మర్రి, జువ్వి, రావి, వేపచెట్లు విరివిగా ఉండేవి. ఎండాకాలం వస్తే జనం చెట్లకిందికి చేరి ఆటాపాటలతో కాలక్షేపం చేసేవారు. ప్రతిఊరికి రెండు మూడు వందల ఎకరాల కంచెలు ఉండేవి. కంచెల నిండా చెట్లు ఉండేవి. పశువులను మేపడానికి ఆదరువుగా ఉండేవి. జింకలు, కుందేళ్లు, అడవి పందులు దుముకుతూ ఉండేవి. ఇప్పుడవన్నీ అంతరించిపోయాయి. వనాలతోపాటే వానలు పోయాయి. చెరువులు నిండటం ఎప్పుడో అరుదుగా జరుగుతున్నది. ఏటా అలుగులు పోసిన బావులు, పిల్లల ఈతలకు కేంద్రంగా ఉండే బావులు ఇప్పుడు పాడుబడిపోయాయి. మర్రి చెట్లు, జువ్వి చెట్లు, రావి చెట్లు అరుదుగా కనిపిస్తాయి. చేలల్లో, గట్లల్లో, బావుల వద్ద అసలు చెట్లు లేకుండా పోయాయి. ఇప్పుడు నాగలి దున్నని చోటులేదు. ఊర్లు కాంక్రీట్ జంగల్‌లు అయ్యాయి. కరువు విరుచుకుపడుతున్నదంటే ఎందుకు పడదు? ఎవరిని నిందించాలి ఇప్పుడు? 

మరోవైపు అడవుల విధ్వంసం. తెలంగాణలో ఉన్నంత విశాలమైన దట్టమైన అరణ్యం ఒకప్పుడు ఆంధ్రలో లేదు. ఇప్పుడు అక్కడక్కడ మాత్రమే అవి కూడా చాలా చిన్నచిన్న చెట్లతో మాత్రమే మిగిలిఉన్నాయి. ఖమ్మం, వరంగల్, కరీంనగర్, నిజామాబాద్, ఆదిలాబాద్ దట్టమైన అరణ్యాలకు ప్రసిద్ధి. వరంగల్ అడవుల్లో ఒకప్పుడు ఏనుగుల సంచారం ఉండేదని చెబుతారు. ఇప్పుడక్కడ అడవి దొంగల సంచారం కనిపిస్తున్నది. 

చాలామంది రాజకీయ నాయకుల అండతో వరంగల్ జిల్లాలో అడవి అంతిమ దశకు చేరుకుంటున్నది. ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ అడవుల ఆవశ్యకత గురించి, ఒక్కో మనిషికి ఉండాల్సిన చెట్ల సంఖ్య గురించి దేశదేశాల వివరాలు సేకరించి చెబుతున్నారు. అడవుల విస్తీర్ణాన్ని పెంచాల్సిన అవసరం గురించి పదేపదే నొక్కి చెబుతున్నారు. అటవీ సిబ్బందికి అవసరమైన సాధన సంపత్తి సమకూర్చుతున్నారు. కానీ నిజామాబాద్, ఆదిలాబాద్, వరంగల్, కరీంనగర్ ప్రాంతాల్లో అడవుల నరికివేత ఆగలేదు. అటవీ సిబ్బందిపై స్మగ్లర్ల దాడులు ఆగలేదు. బండెనకబండి పదహారు బండ్లు కట్టి కలప తరలించుకుపోవడం ఆగలేదు. అడవుల విస్తీర్ణం నానాటికీ హరించుకుపోతున్నది. అడవుల విస్తీర్ణం పెంచడం కాదుకదా ఇప్పుడున్న శాతం కూడా కాపాడలేని పరిస్థితి. మనిషి ప్రాణానికి ఇచ్చిన విలువను చెట్టు ప్రాణానికి ఇచ్చే చట్టాలు చేయకపోతే భవిష్యత్తు తరాలు మనలను క్షమించవు. చెట్టును ముట్టుకోవడానికి మనిషి భయపడే రోజు రావాలి. అలా చేయనంతకాలం కూర్చోవడానికి నీడ, పీల్చుకోవడానికి గాలి, తాగడానికి నీరు లేక విపరీత ఉత్పాతాలను ఎదుర్కోవలసిన పరిస్థితి తలెత్తుతుంది. 

ఎంత విజ్ఞానం, ఎన్ని ఆవిష్కరణలు, ఎంత టెక్నాలజీ వచ్చినా మనిషిని ఎవరూ రక్షించలేరు. అమెరికానే మనకు ఉదాహరణ. అత్యంత ఆధునిక దేశం, టెక్నాలజీలో అద్భుతాలు సృష్టిస్తున్న అమెరికాలో ఈరోజు కూడా ప్రకృతి వైపరీత్యాలు వస్తే అతలాకుతలం అవుతుండటం మనం చూస్తూనే ఉన్నాం. ప్రకృతి అసమతౌల్యం ఏర్పడిన ప్రతిచోట పరిస్థితి అలాగే ఉంది.

వెనుకటికి జనం కలరా వంటి మాయరోగాలు వచ్చి చనిపోయేవారు. ఇప్పుడు కరువులకు,వడగాడ్పులకు పిట్టల్లా రాలిపోతున్నారు. పల్లె పట్నం తేడా లేదు. హైదరాబాద్ గురించి ఒకప్పుడు కాశీయాత్రా చరిత్రలో ఏనుగుల వీరాస్వామయ్య చాలా గొప్పగా చెప్పారు. ఉద్యానవనాలు, పండ్లతోటలు, పచ్చని మైదానాలు ఎక్కడ చూసినా భవనాలను కప్పేసే వృక్షాలు ఉండేవని ఆయన రాశారు. అప్పటిదాకా ఎందుకు, 1970, 80 దశకాల్లో ఇంత ఉష్ణోగ్రతలు లేవు. ఎక్కడ చూసినా గ్రీన్ స్పేసెస్ ఉండేవి. వసంతం వచ్చిందంటే రోడ్లవెంట గుల్‌మొహర్ పూలు తివాచీ పరచినట్టు పరుచుకుని ఉండేవి. సాయంత్రం అయితే వాతావరణం చల్లబడేది. ఎండాకాలంలో కూడా వర్షపు జల్లులు పలకరించిపోయేవి. వర్షాలు విరివిగా కురిసేవి. కానీ నగరంలో ఇప్పుడు ఖాళీ స్థలాలు లేవు. రోడ్ల వెంట చెట్లు లేవు. విస్తరణ, ఆధునీకరణ పచ్చదనాన్ని మింగేసింది. నగరీకరణ ఒత్తిడి, అస్తవ్యస్థ పాలన కారణంగా కమ్యూనిటీ స్థలాలు సైతం అన్యాక్రాంతమైపోయాయి. చివరికి కొండలు గుట్టలు ఏవీ ఆక్రమణల నుంచి తప్పించుకోలేకపోయాయి. ఒకప్పుడు హైదరాబాద్‌కు ఉన్నంత లాండ్ బ్యాంకు దేశంలో మరే నగరానికీ లేదు. సమైక్యపాలనలో ఒక విధంగా లూటీ అయిపోయింది. ఇవ్వాళ ఎక్కడ చూసినా భవంతులే భవంతులు. ప్రభుత్వం ఏదైనా కొత్త కార్యాలయం కట్టాలంటే స్థలం దొరకడం కష్టమైపోతున్నది. వందలాది చెరువులు అంతరించిపోయాయి. ఉన్న చెరువులు కూడా కుంచించుకుపోయాయి. నీరు ఇంకడానికి ఖాళీ స్థలాలు లేవు. ఇక భూగర్భ జలాలు ఎలా ఉంటాయి. ఇవ్వాళ రెండు వేల అడుగుల కంటే ఎక్కువ లోతుకు తవ్వుతున్నారు. నమస్తే తెలంగాణకు సమీపంలో మూడు రోజులుగా ఒకే బోరుబండి నీటికోసం తవ్వుతూనే ఉంది. భూమికి చిల్లు పడుతుందేమో అని ఒక మిత్రుడు కామెంట్ చేశాడు. భూమికి చిల్లు పడుతుందో లేదో కానీ నీరు మాత్రం ఇంకా దొరకలేదు. 

నగరంలో మొక్కల పెంపకం ఒక ప్రహసనమే. కొన్ని ఏళ్లుగా ఏటా లక్షలాది మొక్కలు నాటుతున్నట్టు, పట్టణ సామాజిక అడవులు పెంచుతున్నట్టు ప్రకటించడం చివరికి వచ్చేసరికి ఎక్కడా అవి కనిపించకపోవడం అనుభవంలో ఉన్నదే. మొక్కలు పెట్టగానే కాదు. వాటిని పెంచడానికి నీళ్లు కావాలి. సిబ్బంది కావాలి. లేదంటే ప్రజలయినా ముందుకు వచ్చి పట్టించుకోవాలి. ఇవి రెండూ సాధ్యం కావడం లేదు. అందుకే ఏటా ఉష్ణోగ్రతలు పెరుగుతూనే ఉన్నాయి. కాలం వెనకకుపోతూనే ఉంది. రుతువులు చెదిరిపోతూనే ఉన్నాయి. ఈ అంశాలన్నింటినీ పరిశీలిస్తే ఒకటి అర్థం అవుతుంది-చెట్టు, నీరు, గాలి, ఖాళీ స్థలాలు పరస్పరాధారితాలు. మొత్తం సమాజం ఈ అంశంపై దృష్టిపెడితే తప్ప ముందు ముందు ఈ గండం నుంచి తప్పించుకోలేము. తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఇప్పుడు కరెంటు కష్టాలు లేకుండా చూస్తున్నది. ఏవో ఏసీలు, కూలర్లు నడుస్తున్నాయి కదా అని ఊపిరి పీల్చుకుంటుండవచ్చు. కానీ పచ్చదనాన్ని ఇచ్చే చెట్ల ధ్వంసం ఇలాగే కొనసాగి, ఉష్ణోగ్రతలు ఇలాగే పెరుగుతూ పోతే ఏ ఏసీలు, ఏ కూలర్లూ మానవజాతిని కాపాడలేవు. మానవ మనుగడకే ముప్పు ఏర్పడే దుస్థితి నుంచి మనల్ని మనం కాపాడుకునే అవకాశం ఇప్పటికీ మన చేతుల్లోనే ఉంది.

kattashekar@gmail.com

(నమస్తే తెలంగాణ దినపత్రిక సౌజన్యంతో)

జై తెలంగాణ!     జై జై తెలంగాణ!

విద్య

01

విద్యయన తెలివిగా ♦ విదితమగును;

తెలివియన విద్యయనియునుఁ ♦ దెలియఁదగును;

విద్యయే జ్ఞానమగు వేద ♦ విద్యయగును;

విద్యయే శాస్త్రమగు లోక♦వేద్యమగును!




02

చోరులు గాంచని ధనమయి,

మీఱిన సుఖమిచ్చునదియు, ♦ మేదినిలోనన్

దోరముగఁ బంచియిడిననుఁ

బేరిమితో వృద్ధియౌను ♦ విద్యయె సుమ్మీ!




03

ప్రళయ సమయమందైనను

ఖిలమునుఁ గాకుండునదియుఁ ♦ గీరితినిడి, కే

వల మంతర్ధనముగ నిల

వెలసియుఁ బరిమళము లిడును ♦ విద్యయె సుమ్మీ!




04

భూతమును శోధనముఁ జేసి, ♦ పుటముఁ బెట్టి,

వర్తమానమ్ము వెల్గించి, ♦ ప్రగతిఁ బంచి,

భావితరములవారికిఁ ♦ బ్రాణమగుచు,

యుగయుగమ్ములు జీవించు ♦ "యోగి" విద్య!




05

బడినిఁ దల్లి యొడిగఁ ♦ బరిగణించును విద్య;

గురుని మాతృసముగఁ ♦ గూర్చు విద్య;

జీవనమునుఁ గడపు ♦ త్రోవఁ జూపును విద్య;

హితము, ధనము, కీర్తి ♦ నిచ్చు విద్య!




06

అగుణు సగుణుఁ జేయు ♦ ననువర్తనమె విద్య;

రూపులేనివాని ♦ రూపు విద్య;

కడఁగియుఁ బరదేశ ♦ గౌరవమ్మిడు విద్య;

ధనములేనివాని ♦ ధనము విద్య!




07

దరికిఁ జేర్చి కాఁచు ♦ దైవమ్మెయగు విద్య;

పదుగు ఱెదుట గౌర♦వమ్ము విద్య;

ఘనులలోనఁ బరమ ♦ ఘనతఁ దెచ్చును విద్య;

యిష్టములను నిచ్చు ♦ హితుఁడె విద్య!




08

పాప మార్గములనుఁ ♦ బరిమార్చునదె విద్య;

ధర్మ మార్గ మిడును ♦ కూర్మి విద్య;

మంచి చెడుల మర్మ ♦ మందించునదె విద్య;

సత్ప్రవర్తక పరి♦జనమె విద్య!




09

కూడు, గూడును, గుడ్డయుఁ ♦ గూర్చు విద్య;

సరళమౌ నీతి బోధించు ♦ గురుఁడు విద్య;

బాధ్యతలఁ దెల్పి, నిను మార్చు ♦ బ్రతుకు విద్య;

ఇహపరమ్ముల సుఖము నీ♦కిచ్చు విద్య!




10

ధనమదాంధుల దర్ప ద♦ళనము విద్య;

స్వార్థపరులను సరిచేయు ♦ సరణి విద్య;

భజనపరులను భంజించు ♦ పవియె విద్య;

గర్వులనుఁ జీల్చి చెండాడు ♦ కత్తి విద్య!




11

కొండెగాండ్రకుఁ దలమీది ♦ కొఱవి విద్య;

సోమరుల కెప్డు సూచించు ♦ సూది విద్య;

వంచకుల చర్య లరికట్టు ♦ బడితె విద్య;

నీచులనుఁ గాల్చి నొప్పించు ♦ నిప్పు విద్య!




12

సర్వ కాలాల నిన్నంటు ♦ శక్తి విద్య;

తాను వెలుఁగుచు వెలిఁగించు ♦ తపము విద్య;

పామరునిఁ బండితుం జేయు ♦ పదవి విద్య;

విద్య లేనట్టివాఁడెపో ♦ వింత పశువు!




-:శుభం భూయాత్:-

******************

సుకవి జన విధేయుఁడు

గుండు మధుసూదన్

వరంగల్

నవ యుగాదీ...దుర్ముఖీ...స్వాగతం...!!!

మిత్రులందఱకు నవ్య త్రిలింగ వత్సరాది శుభాకాంక్షలు!!!

శార్దూలము (పంచపాది):

స్వస్తిశ్రీ నవ దుర్ముఖీ! శుభద! స♦త్సంపత్కరీ! వత్సరీ!

అస్తోకోజ్జ్వల దివ్య నవ్య భవితా♦హార్య ప్రభావోదరీ!

ప్రస్తుత్యాధిక ముఖ్య కావ్య లహరీ! ♦ వాణీ శివానీ రమో

పాస్తిత్యంకిత ధాత శంభు బలివి♦ధ్వం సీద్ధ భద్రంకరీ!

ప్రస్తావింతును నేఁడు మా కొసఁగు మీ ♦ పర్వాన సర్వోన్నతుల్!! 1

తే.గీ.

ఈ యుగాది దినాన నే♦నేమి వ్రాఁతు?

పర్వమన మది మెదలు నిం♦బామ్రతరులు;

శుకపికమ్ముల రవము; కిం♦శుక సుమాలు;

కొదమ తేఁటుల నృత్యాలు, ♦ పదములన్ని!! 2

తే.గీ.

జనము పెరిఁగియు, వనము ♦ భోజనము సేసి,

ప్రకృతి శోభలఁ గసితీఱ ♦ వికృతపఱచి,

నగరములఁ బెంచి, నవయుగ ♦ నాగరకులయి,

యెదిగి పోయితి మందు రి♦దేమి మాయొ? 3

తే.గీ.

కుహుకుహూ రావముల తోడఁ ♦ గోకిలమ్మ

చిగురుటాకుల ముక్కునఁ ♦ జేర్చుకొనుచు,

"రార, వాసంతుఁడా, రార, ♦ రమ్ము రమ్మ"

టంచు ముదముతోఁ బిలిచెనే ♦ యంగలార్చి? 4

తే.గీ.

కిలకిలా రావముల తోడఁ ♦ గీరములును

దోర పండ్లను దినుచునుఁ ♦ దోరముగనుఁ

జెట్ల పుట్టల గుట్టలఁ ♦ జేరఁ బిలిచి

మాటలాడెనే సంతస ♦ మంది నేఁడు? 5

తే.గీ.

దూరముగ నున్న కొండపైఁ ♦ దోచి, నిత్య

మగ్ని కీలలఁ దలఁపించు ♦ నట్టి వైన

మోదుగుల పూఁత లీనాఁడు ♦ మోము దాచి,

పాఱిపోసాఁగె వేగాన ♦ వనము విడచి!! 6

తే.గీ.

పూవుఁ దోటలఁ దిరుగాడి, ♦ పుప్పొడులను

మేనికినిఁ బూసికొనుచును ♦ మేలమాడి,

యాడి పాడెడి తుమ్మెద ♦ లేడఁ బోయె?

నవియె పూఁ దేనె లేకయే ♦ యలిగెనేమొ!! 7

తే.గీ.

పూర్వ మున్నట్టి ప్రకృతి య♦బ్బురముగాను

మాయమాయెను; మనిషియు ♦ మాఱిపోయె;

మాయమాయెను సంస్కృతి; ♦ మాయమాయెఁ

బండుగల తీరు తెన్నులు ♦ భారతమున! 8

తే.గీ.

మార్పు రావలె నేఁడైన ♦ మనిషిలోన;

సంస్కృతుల్ సంప్రదాయాల ♦ సంస్కరించి,

ప్రకృతిఁ బూజించి, మనమునఁ ♦ బరవశించు

దినము దుర్ముఖీ యీయవే ♦ ఘనముగాను! 9

ఉత్పలమాల:

జీవులకెల్ల సౌఖ్యములు, ♦ క్షేమము శాంతి శుభాది వైభవాల్,

జీవన మిచ్చి, ప్రోచి, విర♦చించిన ధాన్య ధనాది సంపదల్

దీవన తోడుతన్ మనిచి, ♦ తృప్తియు, తోషణ సమ్ముదమ్ము, ప

ర్యావరణమ్ముఁ గూడ కడు ♦ రమ్యత నీయవె మాకు దుర్ముఖీ! 10

-:శుభం భూయాత్:-